„...Mam stale kaszel, męczy mnie suchy kaszel, kaszel nasila się po położeniu ” - podobne skargi wysłuchuje codziennie wielu lekarzy. Kaszel to najczęściej odruchowa odpowiedź organizmu na drażnienie ścian oskrzeli lub gardła i krtani przez czynniki wywołujące zapalenie bakteryjne, grzybicze, wirusowe, alergiczne lub uszkodzenie chemiczne ( np. dym tytoniowy). Niekiedy jest objawem raka płuc.
Część chorych, niekiedy przez szereg lat, tłumaczy sobie uspokajająco, że to nic takiego, pewnie od papieroska i pociesza się : samo przyszło, samo przejdzie.
Wyjaśnijmy więc kiedy „samo nie przejdzie”!
- Jeżeli przyczyną kaszlu jest przewlekłe zapalenie zatok obocznych nosa należy to potwierdzić ( tzw. rtg zatok), ustalić szkodliwy drobnoustrój ( posiew wydzieliny z nosa i gardła z lekowrażliwością),ocenić dokładnie wnętrze nosa ( potrafi to tylko specjalista otolaryngolog) i zastosować odpowiednie antybiotyki i sterydy przez dostatecznie długi czas ( do 12 tygodni). W razie braku poprawy tomografia i zabieg operacyjny. I po kaszlu.
- Kiedy powody kaszlu są niejasne, należy wykonać prześwietlenie klatki piersiowej. Także w naszych cywilizowanych czasach możliwe jest swoiste zapalenie ( gruźlica, choroba hodowców gołębi, płuco farmera itp ). W razie potwierdzenia podejrzeń, konieczne jest konsekwentne leczenie u pulmonologa ( zazwyczaj w warunkach szpitala!)
- Gdy powodem kaszlu jest astma lub alergiczny nieżyt nosa wywołane przez pyłek roślin, pokarmy, roztocze kurzu czy pleśnie- niezbędne jest wykonanie badania czynnościowego płuc ( tzw. spirometria z próbą rozszerzeniową, próbą histaminową lub próba wysiłkową), testów alergologicznych ( co najmniej tzw. punktowych skórnych, ale niekiedy niezbędne są oznaczenia IgE z surowicy), podjęcie eliminacji potwierdzonych alergenów, ewentualnie odczulanie oraz leki przeciwzapalne ( sterydy wziewne, leki antyleukotrienowe) czy środki objawowe (beta- 2- mimetyki, teofilina) stosowane czasami przez całe życie. I nie czujemy kaszlu ani duszności choć w oskrzelach tli się nadal przetrwałe minimalne zapalenie...
- Kiedy „kaszelek” jest wynikiem palenia „papierosków” mamy niestety „kłopocik”. Obecnie dramatycznie rośnie liczba chorych ( uwaga – także kobiet!) u których w wyniku rtg płuc i spirometrii rozpoznano przewlekłą obturacyjną chorobę płuc ( POChP). Dla pewności wykonujemy „smoczek” (pomiar zatrucia czadem) u chorego i jego rodziny- ryzyko biernego palenia!
Bywają jeszcze inne, rzadsze przyczyny. Wymienione mogą się nakładać na siebie.
Każdy kaszel powyżej 6 tygodni wymaga konsultacji lekarskiej.